Het was genieten gisteravond.
Marc De Kesel vergastte ons op een doorwrochte spreekbeurt over de zielenroerselen van Simone Weil. Na een uur voelde het aan als een respectloze daad om deze geestdriftige presentator erop te wijzen dat hij niet de hele avond kon vullen zonder een koffie- en theepauze en zonder het publiek de kans te geven vragen te stellen.
Simone Weil is geen mainstream filosofe. Terecht begon De Kesel dan ook met haar biografie. Geboren 1909 in Parijs in een seculier, intellectueel Joods gezin, opgegroeid samen met haar briljante broer, de mathematicus André Weil. Extravagant en rebels combineerde ze haar docentschap filosofie met vakbondsactiviteiten, fabrieksarbeid, een verblijf in Berlijn begin jaren dertig, een twistgesprek met de vers verbannen Trotski!, met dienst in de Internationale Brigades tijdens de Spaanse Burgeroorlog etc. etc. Haar leven was strijd. In 1943 sterft ze in een ziekenhuis ten zuiden van Londen, uitgeleefd.
Wat haar dreef? Mystieke rebellie.
Daarover sprak De Kesel met een erudiete woordenstroom waar menig luisteraar van duizelde. Ook mij ging het boven de pet. Vooral ook omdat De Kesel spitte in de Cahiers die Simone Weil heeft nagelaten – bij mijn weten is nog niet alles (wetenschappelijk verantwoord) gepubliceerd (W.S.) – waarin zij als in een dagboek alles wat haar overkwam, beroerde, wat ze opdiepte uit oude bronnen – Homerus, Plato, de Bhagavad Gita, de Evangliën –, aforismen, politiek-filosofische fragmenten en wat niet al, systematisch ongebreideld neerpende.
Marc De Kesel heeft vooral benadrukt hoe radicaal modern en tegelijkertijd averechts anti-modernistisch Simone Weil was, vooral door haar antenne voor mystiek en religie. Haar dolerende passie, haar god-loze religiositeit, haar filosoferen over de eenheid van noodzakelijkheid én vrijheid, van zwaarte én gratie, van bitterheid én verhevenheid, van doffe ellende én schoonheid/waarheid/goedheid wist De Kesel gloedvol en toch ook doorspekt met kritische distantie voor het voetlicht te brengen.
Je merkte het na de pauze. Vragen te over, herkenning en verwondering bij ons, luisteraars, van en voor de authentieke zoektocht die deze rebelse filosofe heeft ondernomen.
Of De Kesel met deze presentatie de wortels van de politiek heeft blootgelegd – volgens Simone Weil? Het antwoord hierop bleef De Kesel schuldig, hij liet het verborgen in de schoot der goden. Het is niet anders. Het is aan ons, democraten, hierop te antwoorden.
Een betere vertolker van Simone Weil dan deze Marc De Kesel hadden we ons niet kunnen wensen.
Warrie Schuurman